Radio Galaksija #143: Nuklearna zima (prof. dr Vladimir Đurđević, dr Milan M. Ćirković)

U danima velikih ratnih neizvesnosti u Evropi i svetu ponovo se pokreće pitanje rizika od početka velikog oružanog nuklearnog sukoba i posledica koje bi po civilizaciju i čovečanstvo takav sukob mogao da ima. U ovoj epizodi smo se bavili temom nuklearne zime kao jedne od najkatastrofičkijih posledica nuklearnog rata na planeti. 

Gost je bio prof. dr Vladimir Đurđević, klimatolog sa Fizičkog fakulteta Univerziteta u Beogradu, a zajedno sa njim razgovarali smo i sa dr Milanom M. Ćirkovićem (on je suštinski domaći u Radio Galaksiji) sa Astronomske opservatorije Beograd, koji se bavi i rizicima globalnih katastrofa. 

Pričali smo o nuklearnom oružju i istoriji nuklearnog naoružanja u svetu, ali mnogo više o idejama u upozorenjima o katastrofičkim rizicima i posledicama koje nuklearno naoružanje, a samim tim i nuklearni rat, mogu da imaju po civilizaciju. Pričali smo o idejama, teorijama, modelima i empirijskim podacima koji postoje u domenu istraživanja pojave nuklearne zime, klimatskim modelima koji se bave transportom čađi u troposferu i stratosferu, efektom nuklearne zime po živi svet na planeti, kao i po sisteme od kojih čovečanstvo zavisi, poput poljoprivrednih sistema, pojavi nuklearne gladi i ostalim društvenim efektima koji bi mogli da se ostvare u slučaju velikog nuklearnog sukoba (kako lokalno, tako i globalno).

Pričali smo i o prirodnim pojavama koje su u istoriji planete dovodile do zahlađenja sličnih nuklearnoj zimi, poput erupcija velikih vulkana poput Tambore, što je prouzrokovalo vulkansku zimu, ili impaktnih zima, poput one koja je usledila nakon pada asteroida ili komete na područje poluostrva Jukatan i prouzrokovalo veliko masovno izumiranje vrsta na planeti pre oko 65 miliona godina. Govorili smo i o efekte koje pojedini manji događaji imaju u atmosferi, poput erupcije vulkana Pinatubo ili nuklearnim probama koje su se dešavale u proteklih 80ak godina širom planete. 

Na kraju, govorili smo o važnosti analize rizika, kao i važnosti nuklearnog razoružanja, ali i o potencijalnim katastrofičkim efektima havarija i nesreća u postojećim postrojenjima poput nuklearnih elektrana ili skladišta nuklearnih arsenala.

Nadamo se da će vam ova epizoda makar malo pojasniti rizike i situaciju u kojoj se društvo nalazi kada je u pitanju tekući rat u Ukrajini i pretnje nuklearnim ratom koje su u ovom ratu upućene i o kojima se poslednjih dana priča.