Kosmička mikrotalasna pozadina (CMB) jedan je od najvažnijih stubova savremene kosmologije – posmatrački dokaz teorije Velikog praska i neiscrpan izvor podataka o najranijim fazama razvoja svemira. Ali, istorija njenog otkrića, teorijska kontekstualizacija i filozofski status tog zračenja mnogo su složeniji nego što se to često prikazuje u udžbenicima.
U ovoj epizodi razgovaramo sa dr Milanom M. Ćirkovićem (Astronomska opservatorija Beograd) i prof. dr Slobodanom Perovićem (Filozofski fakultet, Beograd), povodom njihove zajedničke knjige The Cosmic Microwave Background: Historical and Philosophical Lessons (Cambridge University Press, 2024).
Knjiga i epizoda istražuju kako CMB funkcioniše ne samo kao fizički fenomen već i kao naučni objekat, čije razumevanje zavisi od teorijskog okvira, istorijskog razvoja i šire epistemološke perspektive.
Govorili smo o:
- razvoju kosmoloških teorija tokom 20. veka i velikoj raspravi između Velikog praska i stacionarnog svemira,
- ulozi CMB-a u konsolidaciji savremene kosmološke ortodoksije,
- alternativnim interpretacijama i problemima njihove prihvaćenosti,
- epistemološkom problemu pododređenosti teorija i posledicama po naučni realizam,
- savremenim izazovima kao što su multiverzum, antropički princip i granice empirijske testabilnosti.
Posebno smo se osvrnuli na društvene, metodološke i pragmatične faktore koji oblikuju prihvatanje naučnih teorija, kao i na lekcije koje istorija CMB-a pruža za razumevanje današnjih naučnih i filozofskih debata.
Ova epizoda je poziv na dublje promišljanje o tome kako nastaje naučno znanje – i kako ga tumačimo.
Gde možete pronaći knjigu?
Knjiga The Cosmic Microwave Background: Historical and Philosophical Lessons dostupna je preko izdavača Cambridge University Press, kao i na većim internet platformama poput Amazona i Blackwellsa.
Više informacija, uključujući detalje o sadržaju i autorskoj biografiji, možete pronaći na zvaničnoj stranici izdanja.
Kako da podržite sve ovo što radimo?
Ako vam se dopada ovo što radimo i želite da nas podržite donacijom ili na neki drugi način, više informacija možete pronaći na stranici DONACIJE. Hvala!
